Tiengemeten

Tiengemeten is een eiland in Zuid-Holland. De naam duidt op de grootte: een gemet is een oude landmaat van ruim 0,4 hectare. In de 19e eeuw groeide het eiland tot de omvang van nu, ongeveer 1050 hectare, zo'n 7 km lang en 2 km breed. 

Tiengemeten is ontstaan als zandplaat in het Haringvliet en is in de loop van de eeuwen uitgegroeid tot een eiland. Het Haringvliet was van oudsher de toegangspoort vanaf de Noordzee naar de havenplaatsen Dordrecht, Rotterdam en Delft. Van 1805 tot 1939 lagen schepen, die naar De Oost waren geweest, soms tot enkele maanden in quarantaine voor anker bij het eiland Tiengemeten. Hiervoor was een deel van het eiland afgesloten van de rest.

Het eiland was oorspronkelijk grotendeels verpacht aan boeren en was geheel in gebruik voor akkerbouw. Het telde maximaal 180 bewoners, maar dit nam vanaf de jaren vijftig snel af. Het bezit ging over van baggeraar en bouwbedrijf Volker Stevin naar pensioenverzekeraar AMEV, die het eiland in 1987 voor 54 miljoen gulden overnam. Er lagen diverse voorstellen om het eiland in gebruik te nemen als recreatiepark, dumpplaats voor verontreinigd slib, vliegveld of kerncentrale. De opbrengsten van de landbouw namen jaar na jaar af, waardoor voortzetting van deze activiteit niet langer lucratief was. In 1990 is echter besloten van het eiland een nieuw natuurgebied te maken en sinds 1997 wordt het door Natuurmonumenten beheerd als nat natuurgebied. 

Het is veel bewolkter dan ik had verwacht. Had gehoopt. Natuur met blauwe lucht (en wolken) loopt en fotografeert leuker dan grijze lucht met een klein beetje blauw. Maar het is zoals het is. Dat probeer ik mezelf de laatste tijd vaker voor te houden. Niet terugkijken naar periodes waarin ik lichamelijk tot veel meer in staat was. Niet blijven hangen in 'wat als dit of dit'. Dus ja: jammer, maar door. En genieten.  

trekpaarden

Het eiland heeft een gevarieerd landschap. Hier loop ik langs de Oude Polder. Dit is het gebied waar Tiengemeten rond 1600 begon. Rond 1750 werd dit gebied bedijkt en bewoond. Op de kleinschalige akkers groeien ouderwetse gewassen als vlas en boekweit. In de boomgaard hangen appels en peren. 

Op het eiland staan ook twee musea, het Landbouwmuseum en het Rien Poortvliet Museum.

Zoals eerder gezegd gingen schepen in de 19e eeuw voor anker bij Tiengemeten, het laatste stukje land voordat ze de grote haven in Rotterdam bereikten. Een logische plek: een eiland middenin het Haringvliet, redelijk afgezonderd van de drukke bewoonde wereld. De chirurgijn kwam aan boord, overgoten met een mengsel van azijn tegen besmetting, om vast te stellen of er zieken aan boord waren. Bij ziekte bleef het schip veertig dagen voor anker liggen en werden de zieken verpleegd in het quarantainehospitaal op het eiland. 

Het woord quarantaine is afgeleid van het Italiaanse ‘quaranta’, dat veertig betekent. Het stamt uit de 14e eeuw, toen er een pestepidemie uitbrak. In een Italiaans dorp bedachten ze een manier om zichzelf tegen de pest te beschermen. Reizigers die de stad in wilden, moesten eerst veertig dagen in afzondering buiten de stad verblijven. Die veertig dagen zijn waarschijnlijk afgestemd op de kerkelijke vastenperiode. Van het quarantainehospitaal, dat later in de oorlog werd ingezet als munitiedepot, is niets meer blijven staan. In 1880 is het gesloopt en er werden voor de opzichter van het marinedepot en de bewakers een blok van drie woningen gebouwd, dat later de Karantijn werd genoemd. Van dat gebouw is het casco blijven staan, zie foto rechts. In de ruïne hangen borden die verwijzen naar de geschiedenis. 

boerenzwaluwen

Ik kom aan bij Herberg Tiengemeten. Voor het gebouw een grasveld met meerdere zitjes. Er zitten wat campinggasten. Maar geen lunch. Wegens een besloten evenement is de herberg vandaag gesloten. Dus eet ik maar een meegebracht krentenbolletje.  

Als ik verder loop kom ik er langzamerhand achter dat ik vanaf het begin de verkeerde route heb gelopen. Daardoor loop ik nu voor een groot deel dezelfde route als op de heenweg maar dan andersom. Ik word chagrijnig, roep een paar keer tering en stamp naar het bezoekerscentrum bij het vertrekpunt van de boot.
Ik heb nog zo'n 3 kwartier, dus ik loop nog wat in de omgeving van het centrum.

De vogelfoto's zijn enorm bewogen, op de zwaan na. Een tijd geleden stak mijn zus mij aan met haar fascinatie voor vogels. We gingen samen spotten, en ik kreeg er plezier in om ze vast te leggen en leerde beter luisteren en kijken. Dat is een beetje weggezakt en ook al zijn de foto's niet gelukt, het brengt het plezier weer even terug.