Daniëlle van Zadelhoff

De foto's van Daniëlle van Zadelhoff zijn niet te verbinden aan een specifieke tijd of plaats. Toch voelen haar voorstellingen vaak bekend en vertrouwd. Ze doen denken aan schilderijen uit het verleden, vanwege de lichtval, de compositie, een bepaalde houding of een gezichtsuitdrukking. Dit soort verwijzingen stopt Van Zadelhoff niet opzettelijk in haar werk en ze kopieert nooit bestaande kunstwerken. Ze put uit talloze beelden en verhalen die ze in haar hoofd heeft opgeslagen.  

"In hoeverre kun je een ander kennen? En in hoeverre ken je jezelf?" Eenzaamheid en kwetsbaarheid lopen als een rode draad door het oeuvre van Daniëlle van Zadelhoff. Waar we van binnen mee worstelen, is van buiten vaak niet zichtbaar. Juist die intieme, innerlijke emoties wil Daniëlle in haar foto's verbeelden. De vrouwen in de foto's maken soms oogcontact, maar vaker zijn ze in zichzelf gekeerd. Door de ogen te sluiten of de toeschouwer de rug toe te keren creëren ze afstand. Hun naaktheid kan duiden op kwetsbaarheid maar net zo goed op bevrijding. Terwijl de hooggesloten kleding zowel bescherming als beklemming kan suggereren. Het idee van eenzaamheid wordt versterkt door de leegte om de figuren heen. De donkerte die zo kenmerkend is voor het werk van Van Zadelhoff krijgt een symbolische rol. Hierover zegt ze: "De donkere kant is interessanter om te verkennen en te onderzoeken. De schaduwkant laat veel meer van onszelf zien dan de lichte zijde. Dit is het deel dat ik wil ontdekken in de ander, en zeker ook in mijzelf."

In haar portretten gaat het de fotografe niet om uiterlijke schoonheid maar om echtheid. In dat opzicht is haar werk verwant aan dat van de Nederlandse schilders uit de zeventiende eeuw. Rembrandt van Rijn en Frans Hals schilderden mensen van vlees en bloed, met heel geloofwaardige uitdrukkingen van blijdschap, verdriet of pijn op hun gezichten. 

Mensen geven zich figuurlijk - en vaak ook letterlijk - bloot voor de camera van Van Zadelhoff. Daarom is vertrouwen tussen model en fotograaf een voorwaarde. Maar niet alleen het model stelt zich kwetsbaar op, Daniëlle zelf ook: "Je ziet niet alleen de gevoelens van de persoon op de foto. Het model is ook een soort spiegel, waarin mijn eigen emoties, mijn eigen ontvankelijkheid en mijn eigen zorgen worden gereflecteerd. In zekere zin zijn al mijn portretten zelfportretten."

Lost

Iedere foto is het resultaat van een intense samenwerking tussen de fotograaf en haar model. Bij de keuze voor modellen volgt Daniëlle altijd haar gevoel: "Ik zoek niet naar schoonheid, maar ook niet naar iets vreemds of afwijkends. Het gaat me om de diepere connectie met de ander. Dat heeft altijd te maken met de echtheid; dat iemand durft te zijn wie hij of zij is."

Eenmaal in de studio is er geen vooropgezet plan. Uit de gesprekken tussen haar en het model groeit gaandeweg een idee. Het is een wisselwerking tussen wat het model geeft en wat de kunstenaar daarmee kan en andersom. Soms helpen kledingstukken, stoffen of voorwerpen die Van Zadelhoff in haar studio heeft verzameld om een idee verder uit te werken, of om kleur of textuur toe te voegen aan het beeld. "We eindigen meestal met iets heel anders dan waar we mee begonnen zijn. Het is een proces dat ik nauwelijks kan sturen. Van de mooiste foto's weet ik niet hoe ze zijn ontstaan."  

Ik ben blij dat ik deze expositie bezocht heb en zo kennis heb kunnen maken met deze kunstenares en haar bijzondere werk. Mooi licht, op mijn foto's wel wat aangetast door de verlichting van het museum. Intrigerende modellen op een kwetsbare manier vastgelegd. En mijn vrouwenruggen-fascinatie is weer bevredigd. Ik schreef er over op 11 juli 2018: 'Ik vind ruggen mooi. Vrouwenruggen met name. Die lijn van de ruggengraat, de sierlijke schouderbladen vooral als de schouders iets naar achter zijn getrokken. De sensualiteit van de vrouw zit in de rug. Ooit zag ik een dansvoorstelling getiteld Rug met op het toneel een cellist en een vrouw die haar rug liet dansen. Prachtig.'