Een groepsreis met Ashraf door verschillende landen in Midden-Amerika, de Maya-route. De reis begint met een vlucht naar Cancun, in Mexico. Met een bus rijden we door naar Valladolid.
De volgende dag rijden we in een uurtje naar de ruïnes van Chichén Itzá, een in 432 na Chr. gestichte Maya-stad met veel piramides, tempels, paleizen en een sportveld. De meest indrukwekkende tempel is El Castillo, die de Maya-kalender weergeeft.
Als we naar Mérida rijden komen we langs de Heilige Cenote. In deze regio zijn geen bovengrondse rivieren maar stroomt water door de grond via ondergrondse rivieren naar de zee. Hier zijn waterpoelen ontstaan die men cenotes noemt.
De cenote boven op de foto werd door de Maya's gebruikt om mensen in te offeren en wordt daarom heilige blauwe cenote genoemd. Volgens de legende zouden jonge meisjes, bedwelmd door kalmeringsmiddelen, over de sacbe (witte weg in de Maya-taal) naar de rand van de cenote zijn geleid. Wanneer het land was getroffen door droogte, epidemieën of andere rampen, hielden priesters en gelovigen feestelijke processies. Begeleid door de gedempte dreunen van de tunkul (een soort drum), de schrille tonen van de fluiten en de klagende klanken van de hoornen, werden hier mooie maagden en gevangen veldheren en kostbaarheden in de Heilige Bron geworpen. Dit gebeurde om de woedende god te sussen die, naar men aannam, in de diepte leefde.
Een lange busreis langs de golf van Mexico van Mérida naar Palengue, een gezellig stadje. Ook hier bezoeken we Maya-ruïnes, gelegen in een oerwoud. Al uit de verte zie je de piramides, tempels en paleizen van Palengue uittorenen boven het tropische regenwoud. De tempels hadden vroeger een felrode kleur en zijn versierd met Maya-decoraties. De tempel op de foto boven is de Piramide van de Inscripties, deze kun je beklimmen en dan daal je aan de binnenkant weer af naar de graftombe van een Maya-priesterkoning.
Een opvallend detail zijn de wijkende voorhoofden van de Maya's (foto links). Deze deformatie werd beschouwd als schoonheidsideaal. Van pasgeboren kinderen werd de zachte schedel enige tijd tussen twee planken gebonden, tot het hoofdje de gewenste vorm had gekregen.
Een paar dagen verblijf in de kleurrijke stad San Cristobal de las Casas vol Spaanse koloniale invloeden (foto links). We maken een excursie met gids Mercedes, een bijzondere vrouw met mooie en gedetailleerde verhalen. We bezoeken San Juan Chamula (foto rechts), een indianendorp. In het dorp zijn diverse heilige huizen, op de betonnen vloer ligt hooi, als teken van heiligheid. Mercedes vertelt over de gebruiken in het dorp.
Vrouwen 'borstelen' wol met een soort schuurborstel. Hiervan maken ze kleden die ze als rok omslaan, het maken kost drie maanden. Meisjes trouwen als ze veertien, vijftien jaar zijn, ze krijgen snel kinderen. Mannen met geld kunnen meerdere vrouwen hebben. Sommige kinderen gaan naar school maar ze merken dat er geld verdiend kan worden aan toeristen, door geld te vragen voor een foto.
Als je geboren wordt, wordt de shaman gehaald. In trance maakt die een soort tekening en dat is het dier waarmee het kind verbonden is. Een kind krijgt een aantal symbolen mee, die het altijd met zich meedraagt. Als je ziek bent ga je ook naar de shaman. Je keuvelt wat en daarna stelt hij gerichte vragen. Over gezondheid, maar bijvoorbeeld ook over dromen. Naar aanleiding daarvan vindt er een healing plaats in de kerk. Je zit daar dan op hooi en de plek wordt voorbereid. Het hele gezin gaat mee. Er worden kaarsen neergezet, de kleur wordt bepaald door de aard van het probleem. Van te voren is verteld welke offers je mee moet nemen. Cola, water, kippen. Soms wordt de kip ter plekke geslacht. Er worden mantra's uitgesproken en zo wordt de energie hersteld.
Ik voel het ook, als ik in die kerk loop, de energie. Heel bijzonder om er bij te mogen zijn.
Lopend de grens over bij Guatemala. Een rit volgt langs akkers met suikerriet en mais, kleine karakteristieke dorpen en het meer van Atitlán. Het meer ligt tussen drie imposante vulkanen en de kleur van het water verandert voortdurend. In de omgeving liggen koffieplantages en indianendorpen, die de naam van een apostel dragen. We verblijven in Panajachel, een dorp aan het meer.
We brengen een bezoek aan de markt in Chichicastenango, de meest spectaculaire markt van het land. Van heinde en verre komen de Quiché-indianen, die de meest pure afstammelingen van de Maya's heten te zijn, te voet en op vrachtwagens hier naartoe om vee, bloemen, fruit, huipiles (soort tuniek), houten maskers en nog veel meer te verhandelen. De klederdracht van de Quiché-indianen wordt voornamelijk in ere gehouden door de vrouwen die bijna allen die huipiles dragen, kleurrijke blouses waarvan de bloemen of geometrische figuren rond de kraag nog vaak met de hand zijn geborduurd.
Chichi werd gesticht in 1540 nadat de Spanjaarden de laatste Quiché-hoofdstad Utatlán hadden verwoest. De oude Maya-rituelen gingen gelukkig niet verloren. Nog steeds neem je ze waar in en rondom de trappen van de Santo Tomas-kerk. Tweemaal per week staat deze kerk in het middelpunt van alle activiteiten, op de trap verkopen vrouwen in bontgekleurde huipiles bloemen, terwijl de cofradias (broederschappen) heiligenbeelden in processie door het dorp dragen. De kerk kun je alleen binnen via een zij-ingang. Er heerst een speciale, mystieke sfeer door de vele brandende kaarsen en de bloembladeren die de mensen op de vloer strooien als offer aan een Maya-god.
Naar de voormalige hoofdstad van Guatemala: Antigua. De stad is een aantal keren getroffen door aardbevingen, waarna de regering besloot een nieuwe hoofdstad te bouwen, Guatemala City. Al lopend op de met kinderkopjes geplaveide straten kom je steeds weer kloosters, kerken en gebouwen in koloniale stijl tegen.
Foto rechtsboven: La Merced. Foto linksonder: grootste fontein van Centraal-Amerika met een diameter van 27 meter. Foto rechtsonder: Iglesia de San Francisco.
Het Maya-complex Copán in Honduras is één van de best bewaard gebleven Maya-steden. Ooit stond hier een grote indiaanse stad, gedurende de eerste eeuw na Chr., die uitgroeide tot een belangrijke militaire en commerciële stad in de regio. Naast overblijfselen van piramides, tempels en balspelplaatsen zijn er ook mooie stèles. De drie meter hoge afbeeldingen in steen tonen figuren en dieren en koninklijke portretten met inscripties van geboortedata, huwelijken en sterfdata.
Terug naar Guatemala, naar de plaats Livingston aan de oostkust, alleen per boot te bereiken. Hier wonen de Garifuna's, een bevolkingsgroep die oorspronkelijk uit Afrika komt. Er is een hele andere sfeer dan in andere delen van het land, de mensen zijn minder uitnodigend, de gids loopt met een pistool en er lopen kakkerlakken. Overal zie je mensen op straat rondhangen terwijl de Afro-beatmuziek door de straatjes schalt.
De boom op de foto rechts is al eens decor geweest in griezelfilms, het zou er spoken.
We maken een tocht door de jungle van Livingston, en gaan met een smalle wiebelende boot naar een strandje. Onderweg veel kinderen die hun ouders helpen bij hun werk, zoals vissen of toerisme, of die proberen op de rivier spullen te verkopen.
Met een boot varen we over El Golfete naar Rio Dolce.
De beroemde Maya-ruïnes van Tikal, diep verscholen in het tropische regenwoud van El Petén in Guatemala. Tikal hoorde ooit tot de grootste der Maya-steden en is aan het begin van onze jaartelling gebouwd, echter negenhonderd jaar later al weer verlaten. Er zijn meer dan drieduizend bouwwerken gevonden waaronder vele tempels, offerplaatsen en paleizen.
We zijn hier 's ochtends vroeg, een unieke ervaring. De nevel hangt om de gebouwen, om je heen hoor je het gebrul en gekrijs van brulapen, toekans en papegaaien. Wij zitten boven op de trap van een tempel, en als het warmer wordt komen de apen bij ons zitten, bedelen om eten.
Overdag, na een paar uur slaap, gaan we terug naar de jungle om alle dieren en bouwwerken nog eens goed te bekijken.
Met de boot naar Caye Caulker op Belize. Een hele andere sfeer, van Latijns-Amerika naar Afrikaans. Belize is een onafhankelijk land in Midden-Amerika, met de Britse koningin Elizabeth II als staatshoofd. Het land werd voor de komst van de Spanjaarden door Maya's bewoond. In de zeventiende eeuw werd het gebied door houthandelaren en piraten gekoloniseerd.
Er is veel armoede en criminaliteit. Mensen hangen de hele dag op straat rond, er wordt veel gedronken en overal klinkt reggaemuziek. Caye Caulker maakt deel uit van het, na Great Barrier Reef, grootste rifgebied ter wereld.
We gaan er snorkelen en zien en aaien haaien en roggen.
De laatste dagen van deze reis slaap ik in een huisje aan het strand, helemaal geweldig. Na Belize gaan we terug naar Mexico waar we nog één nacht slapen in het enorm toeristische Playa del Carmen.
