Sophie Calle / diversen / Inspiratie

Sophie Calle (1953) is een Franse schrijfster, beeldend kunstenares, fotografe en installatiekunstenaar. Ze combineert foto's, teksten en video's om verhalen te vertellen over privé-ervaringen, die van haarzelf en die van anderen. Ze staat dan ook bekend om haar detectiveachtige vermogen om vreemden te volgen en hun privéleven te onderzoeken.

Na de middelbare school reisde ze zeven jaar door China, de Verenigde Staten en Mexico. Ze ging niet naar de kunstacademie. Ze veegt het label van kunstenaar weg, ze beschrijft haar projecten eerder als 'privéspel'. "Toen ik begon, dacht ik er niet aan om kunstenaar te worden. Ik beschouwde wat ik deed niet als kunst.”

Ze woont en werkt in Parijs. In haar werk speelt ze met identiteit, kwetsbaarheid, intimiteit en extreme gevoelens, voornamelijk pijn. Dit alles met een mild ironische toets. Calle's 'privéspelletjes' begonnen bij haar terugkeer naar Parijs. Ze volgde willekeurige passanten liet zich door hen meevoeren door de straten van de stad.

Voyeurisme en toezicht werden haar belangrijkste artistieke drijfveren. Voor haar eerste grote project, The Sleepers (1979), nodigde ze vreemden in haar huis uit om acht uur in haar bed door te brengen, terwijl ze hun verblijf documenteerde met aantekeningen en foto's. Op de Bienal des Jeunes in Parijs in 1980 presenteerde ze de foto's en notities in een installatie die de intimiteit van de foto's contrasteerde met de banaliteit van tekstuele beschrijvingen, geschreven met koele antropologische afstandelijkheid.

Voor The Hotel (1981) werkte ze tijdelijk als kamermeisje in een Venetiaans hotel. Ze doorzocht en fotografeerde de bezittingen van nietsvermoedende hotelgasten. De Franse mediatheoreticus Jean Baudrillard schreef hierover: "Dit zijn geen souvenirsnapshots van een aanwezigheid, maar eerder opnamen van een afwezigheid, de afwezigheid van het gevolgde, die van de volger en die van hun wederzijdse afwezigheid."

Een ander project was The Address Book (1983). De titel slaat op het boekje met adressen dat Sophie Calle in juni 1983 vond op straat. Geïntrigeerd door de onbekende eigenaar, probeerde zij hem beter te leren kennen, niet tijdens een ontmoeting maar via de beschrijvingen van vrienden en relaties, van wie zij de gegevens in het adresboekje aantrof.

De kunst van Sophie Calle beweegt zich tussen de wil om greep te krijgen op het bestaan en het verlangen er zich aan over te geven.

The Hotel, room 30

The Hotel, room 46

Calle's werk was ook gericht op vragen over afwezigheid en verlangen in haar persoonlijke relaties. In 1992 werkte ze samen met toenmalige vriend Greg Shepherd om haar eerste videowerk te produceren, Double Blind (1992-94), gemaakt tijdens een roadtrip die het paar maakte van New York naar San Francisco. Ze droegen allebei camcorders en legden hun zeer verschillende kijk op het fysieke landschap en hun relatie vast, evenals hun veranderende gevoelens van aantrekking en afkeer. Calle en Shepherd trouwden tijdens de reis in een drive-in-kapel in Las Vegas, maar de relatie liep kort daarna stuk. In 2006 maakte ze een video van haar moeder van de laatste momenten voor haar overlijden, Couldn't Capture Death.

Prenez soin de vous / Take care of yourself

Ik leerde het werk van Sophie Calle kennen tijdens een bezoek aan het Franse paviljoen op de Biënnale in Venetië in 2007. Het project Prenez soin de vous raakte me meteen. Wat een geweldig concept! Eenmaal thuis kocht ik het dikke boek wat er van gemaakt was, ook al zo'n feest. Veel foto's, cd's met optredens, kleine boekjes met verhalen die geschreven werden naar aanleiding van de mail, veel handgeschreven reacties.

Ze leidt het zelf als volgt in:

March 17, 2016

I received an email telling me it was over.
I didn’t know how to respond.
It was almost as if it hadn’t been meant for me.
It ended with the words, “Take care of yourself.”
And so I did.
I asked 107 women (including two made from wood and one with feathers),
chosen for their profession or skills, to interpret this letter.
To analyze it, comment on it, dance it, sing it.
Dissect it. Exhaust it. Understand it for me.
Answer for me.
It was a way of taking the time to break up.
A way of taking care of myself.

Engelse vertaling van de e-mail

In deze mail van haar toenmalige vriend verbreekt hij de relatie. Sophie vraagt 104 vrouwen, 2 poppen en een kaketoe om vanuit hun achtergrond het bericht te duiden. Het levert zeer uiteenlopende en bijzondere reacties op.
De tentoonstelling toont een foto van de vrouwen terwijl ze de brief lezen. Hun reactie is erbij geplaatst, bijvoorbeeld in de vorm van een brief of video.

De onderzoeker in lexicometrie maakt een literaire en taalkundige analyse van meerdere pagina's waarin ze kijkt naar de vorm van de mail, interpunctie, zinsconstructies. Ze brengt het aantal woorden per zin in beeld en brengt de werkwoordsvormen in beeld, die ze vervolgens aan het onderwerp koppelt (zie foto rechtsboven). Ook geeft ze een fonetische transcriptie, beschrijft ze de chronologie binnen het verhaal, zijn argumentatie en intertekstualiteit, zinsneden die ook voorkomen in andere literaire teksten.

proeflezer

moeder

De leerkracht van een kleuterschool schrijft als reactie het volgende verhaal en stelt daarna de vragen onder haar foto.
Once upon a time there was a man who was very rich and generous. His wealth lay not in money and gold as you might have thought, but in a love that was infinitely great, so great that he could not keep himself from sharing it, having lots and lots of adventures as he met more and more people.
However, one day he met a woman with whom he fell head over heels in love, and to whom he promised to devote all his love, thereby agreeing not to lavish it on others. And so these two people lived very happily. Serenity and peace seemed to surround the love nest that they had just built.
But time passed and our lover became tormented once again. Unable to contain his surges of generosity, he went back to scattering his fortune. He had just broken the pact he had made with his beloved. And so, in order to save the love that he still had for her, in spite of it all, he abandoned her to her despair and incomprehension. This was the end of their story.
He left her with a letter that spoke of the weight of their love and of his unease. Ever since, it is said that he has wandered about like a lost soul and that he will never forget her.

cartoonist

De seksuoloog, de Engelstalige vertaling van haar reactie: No, I don't see any reason to describe antidepressants for you. You are simply sad. A distressing event is bound to hurt, but the appropiate solution is not a chemical one. I'm sure you are strong enough to move on and find within yourself the resources to act and react.

grafisch ontwerper

componist

maker van kruiswoordraadsels

onderzoeker in lexicometrie

accountant

Andere voorbeelden van reacties:

de rechter die ingaat op de juridische aspecten in de mail
de politiechef die uitlegt dat een klacht indienen geen zin heeft want: 'don't we always fall in love at our own risk?'
de criminoloog die zijn karaktertrekken duidt
twee romanschrijvers die een verhaal schrijven met de titel The Letter
de vertaler die vertelt over de dilemma's bij de vertaling van de mail naar het Engels
gesprek met een radiopresentator
scenarioschrijver die het toneelstuk Number 86 schrijft
regisseur die een film maakt van Number 86
actrice die een rol speelt in de film Number 86
in het boek zit de mail ook in braille